De jaarrekening van vennootschappen is raadpleegbaar via de website van de Nationale Bank van België (Balanscentrale). Dit laat toe dat het brede publiek gratis inzage krijgt in de financiële prestaties van bedrijven (jaarrekening), alsook in het jaarverslag (verslag van de bestuurders), het controleverslag (verslag van de bedrijfsrevisor) en de sociale balans van vennootschappen. Echter, er ontstaat regelmatig een maatschappelijk debat omtrent het nut van de openbaarmakingsverplichting voor KMO’s en micro-ondernemingen. Om hierop een antwoord te bieden, werd nagegaan wie de jaarrekeningen via de balanscentrale consulteert en naar welke informatie de lezer op zoek is. Het onderzoek werd uitgevoerd aan de hand van een vragenlijst, ingevuld door bezoekers van de website van de Nationale Bank van België (balanscentrale).

De resultaten tonen aan dat 31 % van de respondenten een bestuurder of zaakvoerder is, 22 % is een cijferberoeper en 9 % is werknemer. Echter, als we kijken naar de hoedanigheid waarin deze personen zich bevinden op het moment dat ze de jaarrekening consulteren, zien we dat meer dan de helft van de respondenten een leverancier of klant zijn. De derde grootste gebruikersgroep zijn de accountants en boekhouders.

De lezers raadplegen vooral de balans (84 %) en de resultatenrekening (70 %) van een jaarrekening. Meer specifiek zijn het voornamelijk analisten en kredietverstrekkers die de balans consulteren. Daarbij zijn ze in de eerste plaats op zoek naar de balansstructuur in zijn geheel (59 %), het overgedragen winst/verlies (44%), de schulden op meer dan één jaar (36 %) en de schulden op minder dan één jaar (28 %). De analisten en kredietverstrekkers zijn geïnteresseerd in zowel de liquiditeit, de solvabiliteit als de winstgevendheid van een bedrijf. De resultatenrekening wordt dan weer vooral geconsulteerd door leveranciers en klanten. Zij zijn voornamelijk op zoek naar de algemene structuur (52 %), de bedrijfsopbrengsten (35 %) en de bedrijfskosten (33 %). Hun nadruk en interesse ligt vooral op de liquiditeit en de solvabiliteit van het bedrijf. Het zijn hoofdzakelijk potentiële aandeelhouders die de jaarrekening consulteren om algemene informatie over de onderneming op te sporen. Dit gaat dan veelal over de naam van de bestuurders/zaakvoerders (35 %), de inhoud van het jaarverslag (30 %) en het ondernemingsnummer (22 %). De toelichting (36 %) en de sociale balans (30 %) worden het minst geconsulteerd door de lezer van de jaarrekening. Binnen de toelichting gaat men vooral de staat van het kapitaal en de aandeelhoudersstructuur (20%) na. De sociale balans wordt door de lezer gebruikt om meer te weten over naar het aantal werknemers (26%) en het personeelsverloop (17%).

Bij de rondvraag bleek ook dat 82 % van de respondenten de gewenste informatie hadden gevonden wanneer ze de jaarrekening consulteerden. Enkel de analisten en kredietverstrekkers waren minder tevreden. Er kan dus geconcludeerd worden dat de publieke toegankelijkheid van de jaarrekening in België een grote troef is, en dat de wetgever als een goede huisvader heeft gehandeld door de jaarrekening voor het brede publiek toegankelijk te maken, zowel voor grote ondernemingen als voor KMO’s en micro-ondernemingen.

Klik hier om de presentatie bij de paper te bekijken.